فرش دستباف یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین هنرهای دستی جهان است که تاریخچه‌ای طولانی و پیچیده دارد. تاریخچه این هنر به هزاران سال پیش بازمی‌گردد و به مناطق مختلفی از جمله ایران، ترکیه، هند، چین و قفقاز مرتبط می‌شود. در اینجا به برخی از مهم‌ترین نقاط تاریخچه فرش دستباف اشاره می‌کنیم:
ایران به عنوان مهد هنر فرش دستباف شناخته می‌شود. قدیمی‌ترین فرش کشف شده در جهان، فرش پازیریک، متعلق به ۵۰۰ سال قبل از میلاد در ایران پیدا شده است. این فرش نشان‌دهنده مهارت بالا و هنرمندی ایرانیان در آن زمان است. در طول دوره‌های مختلف تاریخی، مانند دوره‌های ساسانی، صفوی و قاجار، هنر فرش‌بافی به اوج خود رسید و فرش‌های ایرانی به دلیل طراحی‌های پیچیده و کیفیت بالای مواد شناخته شدند.
ترکیه نیز یکی از مراکز مهم تولید فرش دستباف است. هنر فرش‌بافی در ترکیه با فرهنگ و تاریخ این کشور آمیخته است و از دوره‌های سلجوقی و عثمانی به این هنر پرداخته شده است. فرش‌های ترکمن و فرش‌های آناتولی از نمونه‌های مشهور ترکی هستند.
فرش‌های دستباف هندی نیز به خاطر رنگ‌های زنده و طرح‌های متنوع شناخته می‌شوند. هنر فرش‌بافی در هند تحت تأثیر فرهنگ‌های مختلف از جمله مغول‌ها و ایرانیان قرار گرفته و منجر به ایجاد سبک‌های منحصر به فردی مانند فرش‌های کشمیر شده است.
چین با سابقه طولانی در تولید فرش‌های دستباف، به ویژه فرش‌های ابریشمی شناخته می‌شود. هنر فرش‌بافی چینی به خصوص در دوره‌های تانگ و مینگ به شکوفایی رسید.
منطقه قفقاز نیز یکی از مناطق مهم در تاریخچه فرش‌بافی است. فرش‌های قفقازی با طرح‌های هندسی و رنگ‌های تند شناخته می‌شوند و معمولاً از پشم گوسفند تهیه می‌شوند.
فرش‌های دستباف معمولاً دارای طرح‌ها و نقوش متنوعی هستند که شامل اشکال هندسی، گل‌ها، حیوانات و مناظر طبیعی می‌شوند. این طرح‌ها بسته به منطقه و فرهنگ محلی متفاوت هستند. علاوه بر این، مواد مورد استفاده در فرش‌های دستباف شامل پشم، پنبه، ابریشم و در برخی موارد نخ‌های طلا و نقره است.
فرش‌های دستباف نه تنها به عنوان یک کالای تزئینی و کاربردی بلکه به عنوان یک بیان هنری و فرهنگی نیز اهمیت دارند. در بسیاری از فرهنگ‌ها، فرش‌های دستباف نمادی از هویت ملی و هنری محسوب می‌شوند و در مراسم‌ها و جشن‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
با توجه به این تاریخچه غنی، فرش‌های دستباف همچنان به عنوان یکی از ارزشمندترین هنرهای دستی در جهان شناخته می‌شوند و جایگاه ویژه‌ای در بازارهای هنری و فرهنگی دارند.